Սե՞ր, թե` կախվածություն. harmonia.am

Այս թեման անտարբեր չի թողնում ոչ ոքի, հատկապես կանանց: Այն պահանջում է պարզություն և անկեղծություն սեփական անձի նկատմամբ: Միմյանց սիրող զույգերի «նորմալ» հարաբերութունների մասին շատ համոզմունքներ մեզ մոտ ձևավորվում են դեռևս վաղ հասակից:

Հաճախ երգերում, հայտնի մարդկանց հարցազրույցներում, գրական ստեղծագործություններում (հատկապես պոեզիայում), անգամ գովազդում կարելի է լսել այնպիսի նախադասություններ, ինչպիսիք են՝ «Ես առանց քեզ չեմ կարող», «Դու իմ կյանքն ես», «Առանց քեզ ես կմահանամ», «Դու ինձ պետք ես օդի պես» և այլն: Եվ շատերն այս նախադասություններն ընկալում են որպես «իրական սիրո» չափանիշ և երազում՝ «ա՛յ թե ես էլ հանդիպեի մեկին, ով ինձ նման կերպ կվերաբերվեր»: Դեպի հասունություն և ինքնուրույնություն ուղղորդող հոգեբանության տեսանկյունից նման արտահայտություններն անվստահություն են ներշնչում՝ ուրիշ մարդուց կախվածության տանող հարաբերությունների հնարավոր զարգացման առումով: Եթե Դուք սովոր եք Ձեր սերն արտահայտել այս կերպ, ապա ուշադրություն դարձրեք, թե արդյո՞ք նույն կերպ են հնչում «Ես չեմ կարող առանց քեզ» և «Ես ցանկանում եմ քեզ հետ լինել» արտահայտությունները: Բարձրաձայն կամ մտքում արտասանեք դրանք և ուշադրություն դարձրեք դրանց հանդեպ Ձեր ռեակցիային: Դրանցից որի՞ հետ եք համաձայն: Որի՞ հանդեպ եք կասկած կամ անվստահություն զգում: Որի՞ հետ եք ցանկանում վիճել: Ժամանակն է մի քիչ զրուցել «կախվածություն» հասկացության մասին: Իրական կամ առաջնային կախվածությունը մարդուն կապում է մի բանի հետ, ինչը գտնվում է նրանից դուրս և առանց որի նրա գոյությունը դատապարտված է մահվան:

Օրինակ՝ Դուք չեք կարող ապրել առանց թթվածնի, ջրի, սննդի, առանց որոշակի կենսական կարևոր օրգանների ինչպիսիք են՝ ուղեղը, թոքերը, լյարդը և այլն: Դուք իրոք կմահանաք, եթե Ձեզ զրկեն այդ ամենից: Դուք իսկապես կդադարեք գոյություն ունենալ: Իսկ այժմ, ինչպես ասում են, զգացե՛ք տարբերությունը. հոգեբանական կախվածությունը բնորոշվում է առանց այս կամ այն օբյեկտի գոյատևելու անհնարինության մեջ սուբյեկտիվ համոզվածությամբ: Եթե Դուք ցանկանում եք ասել «Ես չեմ կարողանում առանց…» և դա թթվածին, ջուր, սնունդ կամ օրգան չէ, ուրեմն Դուք կախվածության մեջ եք գտնվում տվյալ օբյեկտից կամ մարդուց:

Դուք նրա հետ կապված եք այն պատրանքով, որ վերջինս ինչ-որ ուժի է տիրապետում, իր մեջ ունի մի որակ, որը չունեք Դուք: Պատրանք, որ նա Ձեզ երջանիկ է դարձնում, իսկ Ձեր կյանքը՝ լիարժեք: Այստեղ ծագում է տրամաբանական հարց. «Ստացվում է, որ Դուք ինքներդ ձեզնով չե՞ք կարող երջանիկ լինել, իսկ Ձեր կյանքը՝ լիարժեք»: Բացի այդ, ամեն մարդու չէ, որ հաճելի է գիտակցել, որ ինքը ինչ-որ մեկի, թեկուզ և շատ սիրելիի, կյանքի կենտրոնն է, ինչն ընկալվում է որպես ուրիշի երջանկության համար ստիպողական պատասխանատվություն: Հավատացե՛ք՝ սկզբում դա ոգեշնչում է, սակայն աստիճանաբար դառնում անտանելի:

Ձեր երջանկության և կյանքի լիարժեքության համար պատասխանատու եք միայն Դուք, այլ ոչ թե նա՝ ով ձեր կողքին է: Հաճախ մայրերը, առանց մտածելու, ասում են իրենց երեխաներին՝ «Դու իմ կյանքն ես»: Դա անկասկած իրենց սիրո արտացոլումն է: Սակայն հոգեբանության տեսանկյունից այս բառերը մոր վերաբերմունքը երեխայի հանդեպ բնորոշում են որպես կախվածություն: Իրականում եթե համարձակվենք ինքներս մեզ հետ անկեղծ լինել, ապա մոր կյանքում երեխայից բացի կան բազմաթիվ այլ հետաքրքրություններ ու հարաբերություններ:

Այո՛, արժեքների համակարգում երեխան զբաղեցնում է առաջնային տեղ, սակայն Դուք կարող եք Ձեզ թույլ տալ սիրել երեխային՝ առանց նրանից կախված լինելու, եթե ասեք՝ «Ես քեզ սիրում եմ, դու ինձ համար շատ թանկ ես, դու ինձ համար կարևոր ես»: Սերը ենթադրում է կողքին լինելու, միասին գոյություն ունենալու ցանկություն և այդ ցանկության իրականացումից ստացվող հաճույք: Երբ ցանկանում ես ասել՝ «Ես ուզում եմ քեզ հետ լինել» և դրա հետ մեկտեղ ինքդ քեզ զգալ ամբողջական, ինքնաբավ, լիարժեք, առանձին և ինքնուրույն միավոր:

Հաճախ կնոջ և տղամարդու միջև սերն առաջանում է սիրահարվածությունից, ինչն էլ, ըստ էության, հենց կախվածություն է: Եվ այն, թե կվերաճի՞ արդյոք սիրահարվածությունը սիրո, մեծ մասամբ որոշվում է նրանով, թե կանցնե՞ն արդյոք զուգընկերները կախվածության հարաբերություններից հավասարազորության հարաբերություններին: Սե՛ր Ձեզ և հարգանք մեկ մեկու հանդեպ:  

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ